Het is een bijzonder druk jaar geweest voor Yvan Somers, Coördinator Ziekenhuisnoodplan in het Universitair Ziekenhuis van Antwerpen (UZA). We vroegen hem naar zijn ervaringen met het gebruik en de beschikbaarheid van FFP2-maskers en andere beschermingsmiddelen.
Laten we beginnen bij het begin – hoe zag u het gebruik van FFP2-maskers en bij uitbreiding PPE’s evolueren bij UZA vanaf de uitbraak van de coronapandemie?
In de beginfase van de epidemie waren we wat bevoordeeld als referentieziekenhuis voor hoog besmettelijke ziektes zoals ebola. Daardoor hadden we heel wat voorraad in huis. Eind januari 2020 waren alle noodzakelijke procedures opgesteld en hadden we de gewenste beschermkledij klaarliggen. Naarmate de epidemie in België groter werd, werden de leveringen wel schaarser. Op de markt was minder en minder kwaliteitsvol materiaal te vinden – schorten, handschoenen, chirurgische maskers, FFP2-maskers…. Het verbruik hiervan schaalde uiteraard snel op, en we zagen dat we maandelijks ongeveer evenveel FFP2-maskers gebruiken als het normale jaarlijkse verbruik voor de coronacrisis. We hebben heel wat bange dagen gehad waarbij het aantal patiënten fors steeg en de voorraad aan beschermingsmiddelen maar net voldeed aan de behoefte. We kwamen er uiteindelijk wel door met leveringen die op de valreep doorkwamen, maar het bleef een bijzonder heftige periode.
Hebben jullie moeten overwegen om bepaalde materialen te hergebruiken?
We hebben processen ontwikkeld om beschermschorten te desinfecteren zodat deze terug hergebruikt konden worden, zolang ze niet vuil of stuk zijn. Nu werken we samen met een bedrijf dat isolatieschorten maakt die gewassen kunnen worden – deze verdwijnen richting onze wasserij zoals ook het ziekenhuislinnen en arbeidskledij. Daarnaast zijn we beter opgewassen tegen die mogelijke schaarsten. Als we geen beschermingsmiddelen zoals kwalitatieve FFP2-maskers kunnen aanbieden aan onze teams, dan kan je je medewerkers onvoldoende beschermen. Onze mensen mag je niet inzetten zonder kwaliteitsvolle bescherming, anders breng je ze in gevaar.
Hoe kon u zich informeren over de beschikbaarheid en de kwaliteit van FFP2-maskers?
Onze vaste leveranciers – waarvan we ondertussen het telefoonnummer vanbuiten kennen – blijven ons hierover informeren. Vanaf het begin van de crisis zagen we al dat de beschikbaarheid snel achteruit ging, maar ook de kwaliteit. De overheid heeft evenzeer inspanningen gedaan om beschermingsmiddelen te leveren. Er bleef echter een schaarste heersen, vooral in gespecialiseerde FFP2-mondmaskers. Toen zijn we bij de Antwerp Design Factory van de Universiteit Antwerpen terecht gekomen, die een eigen FFP2-masker ontwikkeld hebben en op korte termijn een noodproductie hebben opgezet. Onze preventiedienst heeft in heel dit verhaal een belangrijke rol gehad in het testen en goedkeuren van FFP2-maskers.
Wat waren de belangrijkste criteria voor jullie bij de selectie van FFP2-mondmaskers?
Een FFP2-masker moet in eerste instantie voldoen aan de bescherming die voorgeschreven wordt volgens de Europese CE-norm, en destijds het tijdelijke Alternatieve Test Protocol (ATP) van de Belgische overheid. Draagcomfort en fitting zijn daarnaast ook heel belangrijke factoren. Het moet goed aansluiten aan het gezicht, zoniet kan het filterende materiaal nooit een optimale bescherming bieden. Ook een goed draagcomfort is van belang voor onze medewerkers, gezien ze de FFP2-maskers voor een langere tijd moeten dragen. Tenslotte was de beschikbaarheid in grote aantallen ook een belangrijk element in ons keuzeproces.
Kregen jullie veel feedback over de FFP2-maskers van de gebruikers zelf, zijnde de dokters en verpleegkundigen? Zaten daar trends in?
De preventiedienst informeerde zich bij de werknemers of de FFP2-maskers in orde waren qua aansluiting en draagcomfort. De FFP2-maskers die wij gebruiken zijn in orde op deze vlakken. Vaak gebruiken we dezelfde soort van eenzelfde merk, maar als je dan een masker opzet met een andere vorm zoals het eendenbekmasker of het schelpmasker, dan krijg je meteen een ander gevoel. Daarom opteert onze preventiedienst ondertussen om minstens twee soorten FFP2-maskers op elke afdeling te voorzien zodat de werknemer zelf kan kiezen welk type masker het best past.
Met de ervaringen op zak van het afgelopen jaar, hoe ziet u de rol van de overheid in de toekomst als het gaat om FFP2-maskers en beschermingsmiddelen?
Er is in deze covid-periode een richtlijn dat elk ziekenhuis een permanente stock van FFP2-maskers en andere beschermingsmiddelen moet aanleggen van meerdere weken. Ik geloof daarnaast dat de overheid een belangrijke rol moet spelen om een nationale stock van beschermingsmiddelen aan te leggen. Hierbij moet men er ook voor zorgen dat de strategische stocks voldoende kunnen roteren, zodat de vervaldatum geen issue meer is. In normale tijden kan zo’n strategische, vaste stock namelijk onmogelijk voldoende roteren omdat de nood aan FFP2-maskers veel lager ligt dan de stocks. We moeten volgens mij naar een systeem waarbij 1 of meerdere leveranciers samen met de overheid een model opzetten dat garandeert dat de stocks permanent roteren.
Ziet u naar aanleiding van de recente evoluties zoals de vaccinatiecampagne al veranderingen in het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen?
Niet direct, nee. Er zijn minder patiënten dus dan daalt het verbruik wel. In onze procedures verandert er niets, die zijn blijvend. Het is niet dat onze werknemers geen FFP2-maskers meer hoeven te dragen als ze allemaal gevaccineerd zijn. Dat is een verkeerde opvatting.
Ziet u dat veranderen op de dag dat wordt aangekondigd dat Covid-19 officieel voorbij is?
Ik denk dat we meer maskers zullen gaan dragen. Er heeft zich een serieuze bewustwording voorgedaan over de manier waarop zulke besmettelijke ziektes zich verspreiden. Ik zou niet verwonderd zijn om mensen te zien rondlopen met een mondmasker tijdens het griepseizoen, iets wat we altijd al gezien hebben in het straatbeeld van Aziatische landen. Mensen beseffen vandaag ongetwijfeld veel meer het nut hiervan om de verspreiding van ziektes beter te voorkomen.
Zijn er tot slot nog zaken die je zou willen meegeven?
Er is heel wat veranderd door deze pandemie, maar ik denk dat er te weinig aandacht besteed is aan fit-tests bij het dragen van FFP2-maskers. Dat is een test om te bepalen of een FFP2-masker voldoende aansluit aan het gezicht van elke werknemer. Het type masker dat we nu doorgaans gebruiken, sluit goed aan. Elke medewerker zou dit op termijn moeten laten doen, ik denk zelfs dat dit in enkele landen een verplichting is. Want de filtermaterialen in een masker mogen dan nog zo performant zijn, als het FFP2-masker niet goed aansluit aan het gelaat zorgt het niet voor de nodige bescherming.
Bedankt Yvan om uw ervaringen met ons te delen!
0 reacties